GEZEGENİMİZDEKİ AKTİF YANARDAĞLAR HANGİLERİ?
Yanardağ ya da bir diğer adıyla volkanik dağlar gezegenimizin yer şekillerinin oluşmasında önemli görevler üstleniyor. Yeryüzünden çekirdeğe doğru gidildikçe artan sıcaklık ve basıncın volkanik dağlarda bulunan kraterlerden püskürmesiyle oluşan yanardağların en dikkat çekici olanlarını yazımızda listeledik.
Tanzanya ile Kenya sınırındaki Afrika’nın en yüksek dağı olan Kilimanjaro, 5895 metre yüksekliği ile sadece gezegenimizin değil Afrika’nın en büyük yanardağları arasında yer alıyor. Afrika’nın çatısı olarak anılan Kilimanjaro, üç tepeden oluşuyor. İkisi artık aktif olmasa da Kibo olarak adlandırılan bir tepesi arada bir gaz ve buhar püskürtüyor. Uzmanlar yanardağın son patlamasının yaklaşık 100.000 yıl önce gerçekleşmiş olabileceğini belirtirken son büyük volkanik aktivite yaklaşık 200 yıl önce kayıtlara geçmiş.
Filipinler’deki Luzon Adası’nda yer alan Mayon Yanardağı, son 400 yılda 50’den fazla lav püskürerek listemizdeki en tehlikeli yanardağlar arasında. Son patlama 2018’de gerçekleşirken, patlamadan önce binlerce kişi bölgeden tahliye edilmiş. 1814’te civar bölgelerde yaşayan 1200 kişinin ölümüne neden olan bu tehlikeli volkanik dağ, sırasıyla 1987 ve 1993’te benzer trajedilere sebep olmuş. 2500 metre yüksekliğindeki Mayon’un etekleri verimli topraklara sahip olması nedeniyle günümüzde yerleşim ve tarım alanı olarak kullanılıyor.
Listemizin belki de en ünlü volkanik dağı olan Etna Yanardağı, İtalya’daki Sicilya Adası’nda yer alıyor. Yakın tarihte yaşadığı volkanik hareketlenme nedeniyle de bilinir hale gelen Avrupa’nın en büyük yanardağı Etna, 3357 metre yüksekliğe sahip. 1662’deki patlamada 1500’den fazla kişinin ölümüne neden olan yanardağın son büyük patlaması 1992’de yaşanmış.
Adını Japonya’nın ünlü sakura çiçeğinden alan yanardağ, 1914’te tarihinin en büyük patlamasını yaşamış. Bu patlamanın şiddeti o derece büyük olmuş ki bulunduğu Sakura Adası’nı Osumi Yarımadası’na bağlamış. Hâlâ aktif olan yanardağda son patlama 2022’de gerçekleşmiştir.
2010’da 200 yıllık sessizliğine son veren Eyjafjallajökull, gerçekleşen patlama sonrası yaydığı kül tabakası ile Kuzey Avrupa’daki hava trafiğini sekteye uğratır. Bu patlama sonucunda Avrupa’da tam 17 bin uçak seferi iptal edilir. 1651 metre yüksekliğe sahip Eyjafjallajökull Yanardağı’nın tepesinden 120 metre derinliğe inilerek gerçekleştirilen özel tur ile volkan kraterini yakından görmek mümkün. Günümüzde İzlandalılar “lav bolluğundan” enerji alanında yararlanmak için çalışmalara başladı. Proje başarıya ulaşırsa volkanın lavları sıcak su boruları aracılığıyla Avrupa’daki birçok şehri ısıtabilir.
Hawaii’de bulunan beş volkandan en aktif yanardağ olan Kilauea, 1247 metre yüksekliğe sahip. 2018’de iki haftayı geçen süreyle volkanik hareketlerin yaşandığı Kilauea, turistlerin ve yerli halkın tahliyesiyle sadece binaların hasar gördüğü bir patlama yaşar. 300.000 ile 600.000 yaş aralığında olduğu tahmin edilen bu volkanik dağın kayıtlara geçen ilk püskürmesi ise 1823’te gerçekleşmiş.
Endonezya’da bulunan Java Adası’nın en yüksek dağı konumundaki Semeru Yanardağı, 3676 metre yüksekliğe sahip. 1800’den bu yana patlamaların gerçekleştiği yanardağda 50’den fazla patlama yaşanırken, bunların 10’unda tehlikeli kabul edilen püskürmeler olur. En son 2022’de gerçekleşen volkanik aktivite nedeniyle 2 binden fazla kişi bölgeden tahliye edilir.
Meksika’daki Popocatépetl Yanardağı, 5462 metre yüksekliğe sahip. 50 yıllık uykusundan sonra 1994’te patlayan volkanik dağ, 2000’den beri daha da hareketli. 2022’te 113 patlama kayıtlara geçerken 2023’te sadece 24 saat içinde üç patlama ve 27 kez gaz ve kül çıkışı yaşanır. 16 km uzaklıkta İztaccíhuatl isimli bir kardeş yanardağı da olan bu volkanik dağın ikizinin yüksekliği ise 5286 metre.
1,727 okunma